Թեման՝  «Անօրգանական  նյութերի  հիմնական  դասերը` «Օքսիդներ, թթուներ,   

                    հիմքեր, աղեր»     Յուրաքանչյուր  առաջադրանքը  0,3 միավոր  է

Հետևյալ  օքսիդները  դասակարգեք   հիմնային,  թթվային, երկդիմի, անտարբեր օքսիդների.  K₂O,  SO₂,  N₂O₃,  BeO,   CaO,  P₂O₅,  MgO,  CO,  Al₂O₃,  SO₃,  N₂O₅,  ZnO,  CO₂,  Na₂O,  Fe₂O₃,   SiO₂,  N₂O,  Cr₂O₃ ,  P₂O₃,  CuO,  Cl₂O₇ ,  FeO

Հիմնային օքսիդներ

K₂O, CaO, MgO, Na₂O, FeO, Fe₂O₃, CuO

Թթվային օքսիդներ

SO₂, SO₃, CO₂, SiO₂, P₂O₅, P₂O₃, N₂O₃, N₂O₅, Cl₂O₇

Երկդիմի օքսիդներ

BeO, Al₂O₃, ZnO, Cr₂O₃

Անտարբեր օքսիդներ

CO, N₂O

ա)  Որոշեք  տարրերի օքսիդացման աստիճանները օքսիդներում:                

K₂O +1
CaO +2
MgO +2
Na₂O +1
FeO +2
Fe₂O₃ +3
CuO +2

SO₂ +4
SO₃ +6
CO₂ +4
CO +2
SiO₂ +4
P₂O₅ +5
P₂O₃ +3
N₂O₃ +3
N₂O₅ +5
N₂O +1
Cl₂O₇ +7

BeO +2
Al₂O₃ +3
ZnO +2
Cr₂O₃ +3

բ)  Որոշեք  երկդիմի  օքսիդների հարաբերական  մոլեկուլային  զանգվածները՝M_r

K2O 94.20

SO2 64.07

N2O3 76.02

BeO 25.01

CaO 56.08

P2O5 141.94

MgO 40.31

CO 28.01

Al2O3 101.96

SO3 80.07

N2O5 108.02

ZnO 81.38

CO2 44.01

Na2O 61.98

Fe2O3 159.70

SiO2 60.09

N2O 44.02

Cr2O3 152.00

P2O3 109.94

CuO 79.55

Cl2O7 182.90

FeO 71.85

       գ)  Գրեք  բոլոր օքսիդներին համապատասխանող կամ հիմքերի  կամ  թթուների    

     բանաձևերը  և  անվանեք:       

K2O կալիումի օքսիդ

SO2 ծծմբի երկօքսիդ

N2O3 ազոտի օքսիդ

BeO բերիլիումի օքսիդ

KaO կալցիումի օքսիդ

P2O5 ֆոսֆորի օքսիդ

MgO մագնեզիումի օքսիդ

SO3 ծծմբի օքսիդ

N2O5 ազոտի օքսիդ

CO2 ածխածնի երկօքսիդ

Na2O նատրիումի օքսիդ

SiO2 սիլիցիումի երկօքսիդ

P2O3 ֆոսֆորի օքսիդ

CuO պղնձի օքսիդ

Cl2O7 դիքլորի օքսիդ

FeO երկաթի օքսիդ                                                                  

 դ)  Գրեք  օքսիդների  հնարավոր  փոխազդեցության  ռեակցիաների հավասարումները     

      ջրի,  թթուների, հիմքերի հետ:

Ջուր (H2O):

Մետաղական օքսիդ + Ջուր → Մետաղական հիդրօքսիդ

Մետաղական օքսիդ + Ջուր → Մետաղական հիդրօքսիդ

Փոխազդում է ոչ մետաղների օքսիդների հետ՝ առաջացնելով թթուներ։

Ոչ մետաղական օքսիդ.

Ոչ մետաղական օքսիդ + Ջուր → Օքսիդաթթու

Թթուներ:

Մետաղական օքսիդ.

Մետաղական օքսիդ + Թթու → Աղ + Ջուր

Ոչ մետաղական օքսիդ.

Ոչ մետաղական օքսիդ + Թթու → Օքսիդաթթու

Հիմքեր:

Ոչ մետաղական օքսիդ + Հիմք → Աղ + Ջու

  ե)  Ընտրեք  մեկ հիմնային և մեկ թթվային օքսիդ,  որոշեք  նրանց  որակական   և         

        քանակական  բաղադրությունը (ատոմների  թիվը(ինդեքսը), տարրերի   

        զանգվածային հարաբերությունը, զանգվածային  բաժինները (%), մոլային  

        բաժինները):  

Հիմնային օքսիդ – CaO

Ատոմների թիվը՝ Ca₁O₁
Զանգվածային հարաբերություն՝ 40 : 16 = 5 : 2
Mr = 56

Զանգվածային բաժիններ
Ca → 40/56 = 71.4%
O → 16/56 = 28.6%

Մոլային բաժիններ
Ca = 1/2 = 0.5
O = 1/2 = 0.5

Թթվային օքսիդ – CO₂

Ատոմների թիվը՝ C₁O₂
Զանգվածային հարաբերություն՝ 12 : 32 = 3 : 8
Mr = 44

Զանգվածային բաժիններ
C → 12/44 = 27.3%
O → 32/44 = 72.7%

Մոլային բաժիններ
C = 1/3
O = 2/3                                                            

2․     Մետաղ—› հիմնային  օքսիդ—› հիմք —› աղ`   Mg —› MgO —› Mg(OH)₂ —›MgCl₂

Գրեք   ռեակցիաների  հավասարումները, հավասարացրեք, նշեք ռեակցիայի տեսակը և  կատարեք   հաշվարկ.  որքա՞ն  աղ  կստացվի, եթե  վերցրել  են  a գ  մագնեզիում, ընդունել, որ  բոլոր   ռեակցիաները  ընթանում  են  քանակապես:
2Mg + O2 -> 2MgO

MgO + H2O -> Mg(OH)2

Mg(OH)2 + 2HCl -> MgCl2 + 2H2O

Պատ․՝11,74 գ Mgcl2:

3․   Օդում  ֆոսֆորի  այրման,  ստացված  ֆոսֆորի (V)  օքսիդի  ջրում  լուծվելը  և    

       ֆոսֆորական  թթվի  չեզոքացումը  նատրիումի  հիդրօքսիդով  ռեակցիաներըի 

      ո՞ր  տեսակին  են  համապատասխանում, պատասխանը  հիմնավորեք  ռեակցիաների     

      հավասարումներով.               

1)   միացման, տեղակալման,  փոխանակման

  2)   միացման, միացման, փոխանակման

  3)   փոխանակման, տեղակալման, միացման

  4)   միացման, փոխանակման,  տեղակալման 

4P + 5O2 -> 2P2O5

2P2O5 + 6H2O → 4H3PO4

3NaOH + H3PO4 → Na3PO4 + 3H2O

4․ Ո՞ր  պնդումն  է  ճիշտ  ամֆոտեր (երկդիմի)  օքսիդների  համար, պատասխանը    

     հիմնավորեք  համապատասխան  ռեակցիաների  հավասարումներով.

1)  փոխազդում  են  միայն  հիմքերի  հետ

2)  փոխազդում  են  միայն  թթուների  հետ

3)  փոխազդում  են  և’  հիմքերի, և’  թթուների  հետ

4)  չեն փոխազդում  ո’չ  հիմքերի,  ո’չ  թթուների  հետ

XO + H2A -> XA + H2O

XO + M(OH) 2 -> MXO2 + H2O

X – օքսիդացված նյութ

M – մետաղ

A – թթվային մնացորդ

5․ Հետևյալ  նյութերից   չորս  սյունակով  առանձնացրեք  օքսիդները, հիմքերը, թթուներն  ու    

    աղերը, նշելով  յուրաքանչյուրի  անվանումը.  HNO₃,   Na₂O,   Cu(OH)₂,  Na₃PO₄,  NO₂,  FeO,       

    Al(OH)₃,    Ca(NO₃)₂,  Ba(HCO₃)₂,  HNO₂,  NH₄OH,  KClO₃,  FeBr₃,  HCl,  CO₂,  NaAlO₂, Fe(OH)₂,    

    H₂S,   CaSiO_3,   NaCl,   H₂SO₄,   MgO,  NaOH,  H₃PO₄,  SO₃,   KHS,  CaOCl₂,  (NH₄)₂SO₄,  Na₂KPO_4.

Օքսիդ	Հիմք	Թթու	Աղ
Na2O NO2 FeO CO2 NaAlO2 CaSiO3, MgO SO3	Cu(OH)2 Al(OH)3 NH4OH Fe(OH)2 NaOH	HNO3 HNO2 FeBr3 HCl H2S H2SO4 H3PO4	Ca(NO3)2 KClO3 NaCl KHS CaOCl2 (NH4)2SO4 Na2KPO

6․ Որքա՞ն  է  Al₂O₃ –ի  զանգվածը (գ), որում  պարունակվում  են  3,01 ^. 10²²  թվով  ատոմներ.

1)  1,18                                     2)  1,02                                      3)   11,8                             4)  12,7  

7․   Ո՞ր   նյութերի  8,428 • 10²³  թվով  մոլեկուլների  զանգվածն  է  56 գ .

 ա)   MgO                        բ)  CaO                        գ)  NaOH                    դ)   CuO

1)  բ,դ                                    2) ա,բ                                            3)  ա,գ,                            4) գ,դ                                                                           

8․    NaOH,  H₂SO_4,  Al(OH)₃,  Cu(OH)₂, Ca(OH)₂, Fe(OH)₃  միացություններից  մի  քանիսը       

        հնարավոր  է  ստանալ  համապատասխան  օքսիդի  և  ջրի  միացումով: Գրեք      

        ռեակցիաների  հավասարումները,  որքա՞ն  է  հնարավոր  ռեակցիաների     

        հավասարումների  գործակիցների  գումարը .

  1)  10                                        2)  25                                     3)  4                                         4)  6 

9․   Բերված   օքսիդների   զույգերից   որո՞նք   են   փոխազդում   միմյանց   հետ.                             

        1. Na₂O  և  N₂O₅         2. BaO   և  CO₂,          3. Na₂O  և  FeO,           4. Na₂O  և  Al₂O₃,                      

        5.  SiO₂  և  P₂O₅          6.  Na₂O  և  CaO:     

      Գրեք  ռեակցիաների   հավասարումները, Ճիշտ   պատասխանը`  փոխազդող  զույգերի     

      համարներն  են.  

    1)   2,3                           2)  1,2,4                       3)  2,5,6                           4) 1,2,5,6

10․ 7,8 գ  զանգվածով  կալիումը  լուծել  են  48,4 գ  ջրում:  Որքա՞ն  է  նյութի  զանգվածային

 բաժինը (%) ստացված  լուծույթում,  ճիշտ պատասխանը  հիմնավորեք հաշվարկով.

1)  20                                    2)    80                                  3)  25                                      4)   65 

2 * 39 2

7.8գ 0.2գ(H2)

48.4 + 7.8 = 56.2գ

56.2 — 0.2(H2) = 56

56գ 11.2գ

100% 20%

11․  Համապատասխանեցրեք  քիմիական  տարրի  նշանը,  դրա  բարձրագույն  օքսիդի     

       հիդրատի  ընդհանուր  բանաձևը  և  հիդրատում  տարրի  օքսիդացման  աստիճանը.

Տարրի  քիմիական             նշան	Օքսիդի  հիդրատի                     ընդհանուր                բանաձև	Տարրի  օքսիդացման        աստիճանը
ա)  Mg        բ)   Na        գ)   Al        դ)   S        ե)   N	1)  ROH        2)  R(OH)2        3)  H2RO4        4)  H3RO3         5)  HRO3	Ա) +3        Բ)  +1        Գ)  +4        Դ)  +2        Ե)  +6       Զ)  +5

  Ո՞ր  շարքի  բոլոր  պատասխաններն  են  ճիշտ.                                                                                 

1. ա2Ա, բ1Գ, գ4Ա, դ4Գ, ե4Ե                                       3)  ա3Բ, բ1Դ, գ4Ա, դ3Գ, ե5Դ                               

 2)   ա2Դ, բ1Բ, գ4Ա, դ3Ե, ե5Զ                                        4)  ա2Դ, բ1Բ, գ4Բ, դ5Զ, ե3Գ

12․  Նատրիումի  և  կալիումի  հիդրօքսիդների  հավասար  զանգվածներ  պարունակող     

       խառնուրդը  լուծել  են  ջրում  և  ստացված  լուծույթը  չեզոքացրել  են  ազոտական  թթվի     

      30,24 %  զանգվածային  բաժնով  լուծույթով:  Չեզոքացումից  հետո  լուծույթը     

     գոլորշիացրել  են  և  ստացել  նիտրատների  22 գ  խառնուրդ:    Հաստատե’ք  կամ  հերքե’ք     

     պնդումների  ճշմարտացիությունը  խնդրի  վերաբերյալ.

1. Կալիումի  հիդրօքսիդի  զանգվածը  ելային  խառնուրդում  5,6 գ է:
2. Նատրիումի  հիդրօքսիդի  նյութաքանակը  փոքր  է  կալիումի  հիդրօքսիդի  նյութաքանակից:
3. Նատրիում  տարրի  զանգվածը  աղերի  խառնուրդում  3,22 գ  է:
4. Նիտրատների  գումարային  նյութաքանակը  0,2 մոլ  է:
5. Ծախսված  ազոտական  թթվի  լուծույթի  զանգվածը  50 գ  է:
6. Նատրիումի նիտրատի զանգվածը կալիումի նիտրատի  զանգվածից մեծ  է 1,4 գ-ով: 

Урок 1

А. П. Чехов «Толстый и тонкий»

1. Как меняется поведение Порфирия после того, как он узнаёт о высоком чине своего товарища?

Когда Порфирий понимаёт, что его друг занимает гораздо более высокую должность, он резко меняется. Он теряется, бледнеет, начинает заискивать и говорить неуверенно. Его речь становится чрезмерно вежливой и униженной, он обращается к другу официально, подчёркивая его чин, и ведёт себя скованно и неловко.

2. Какие недостатки человеческого характера высмеивает Чехов в рассказе?

В этом произведении Чехов осуждает такие пороки, как чинопочитание, лицемерие и подхалимство. Писатель показывает, как страх перед властью и слепое уважение к должностям уничтожают искренность и человеческое достоинство.

---

Урок 2

1. В чём проявляется сила доброты? Приведи примеры.

Сила доброты заключается в том, что она помогает людям чувствовать поддержку и понимание. Добрые поступки сближают, помогают пережить трудности и побуждают окружающих поступать так же.
Примеры доброты — помочь пожилому человеку на улице, уступить место в транспорте, поддержать друга в сложный момент или объяснить однокласснику непонятную тему.

2․Эссе

Доброта — хорошее качество человека, которое связывает людей между собой и проявляется в умении сочувствовать и понимать других. Благодаря доброте человек способен проявлять эмпатию, поддерживать окружающих и помогать тем, кто оказался в трудной ситуации. Она выражается не только в больших поступках, но и в простом внимании, заботе и искреннем отношении. Добрые действия создают атмосферу доверия и взаимного уважения. Именно поэтому доброта играет важную роль в жизни общества и делает мир более человечным.