Օրգանիզմների բազմացման եղանակները՝ սեռական և անսեռ, դրանց կենսաբանական նշանակությունը և առավելությունները

Բազմացումը կենդանի օրգանիզմների ամենակարևոր հատկություններից մեկն է, որի շնորհիվ պահպանվում և շարունակվում է տեսակը։ Կենդանի օրգանիզմները կարող են բազմանալ երկու հիմնական եղանակով՝ անսեռ և սեռական։

Անսեռ բազմացումը կատարվում է մեկ օրգանիզմի մասնակցությամբ, առանց սեռական բջիջների միավորման։ Այս դեպքում նոր օրգանիզմը գրեթե ամբողջությամբ նման է ծնող օրգանիզմին։ Անսեռ բազմացումը հանդիպում է բակտերիաների, որոշ բույսերի և ստորակարգ կենդանիների մոտ։ Օրինակ՝ բաժանումը, բողբոջումը, վեգետատիվ բազմացումը։
Անսեռ բազմացման առավելությունն այն է, որ այն արագ է, պահանջում է քիչ էներգիա և կարճ ժամանակում ապահովում է օրգանիզմների մեծ քանակ։ Դրա կենսաբանական նշանակությունն է տեսակների արագ տարածումը և պահպանումը կայուն միջավայրում։

Սեռական բազմացումը կատարվում է արական և իգական սեռական բջիջների՝ գամետների միավորման միջոցով։ Արդյունքում առաջանում է նոր օրգանիզմ, որը ունի ծնողների ժառանգական հատկանիշների համադրություն։ Սեռական բազմացումը բնորոշ է բարձրակարգ բույսերին, կենդանիներին և մարդուն։
Սեռական բազմացման հիմնական առավելությունն է ժառանգական բազմազանությունը, որը նպաստում է օրգանիզմների հարմարվողականությանը փոփոխվող միջավայրի պայմաններին։ Դրա կենսաբանական նշանակությունն է տեսակների զարգացումը, էվոլյուցիան և ավելի կայուն գոյությունը։

Եզրակացություն
Անսեռ և սեռական բազմացումը ունեն իրենց կարևոր դերը բնության մեջ։ Անսեռ բազմացումը արդյունավետ է կայուն պայմաններում, իսկ սեռական բազմացումը ապահովում է կենսաբանական բազմազանություն և տեսակների զարգացում։

Դասարանում կատարել թեստային աշխատանքը․

1. Որտե՞ղ է տեղի ունենում գլիկոլիզը․
   ա) միտոքոնդրիում
   բ) բջջանյութում
   գ) ցիտոպլազմայում 
   դ) քլորոպլաստում
2. Գլիկոլիզի ընթացքում գլյուկոզան բաժանվում է՝
   ա) երկու պիրուվաթթվի մոլեկուլի 
   բ) մեկ ածխաթթու գազի մոլեկուլի
   գ) չորս ջրածնի մոլեկուլի
   դ) մեկ ջրի մոլեկուլի
3. Գլիկոլիզի ընթացքում առաջանում է էներգիա՝
   ա) 38 ԱԹՓ
   բ) 4 ԱԹՓ, մաքուր՝ 2 ԱԹՓ 
   գ) 10 ԱԹՓ
   դ) ԱԹՓ չի առաջանում
4. Գլիկոլիզը պահանջու՞մ է թթվածնի մասնակցություն․
   ա) այո
   բ) ոչ 
5. Գլիկոլիզը էներգետիկ փոխանակության ո՞ր փուլին է պատկանում․
   ա) առաջին փուլ 
   բ) երկրորդ փուլ
   գ) երրորդ փուլ
   դ) չի պատկանում
6. Ավտոտրոֆ օրգանիզմները՝
   ա) սննդանյութերը ստանում են պատրաստի ձևով
   բ) սինթեզում են օրգանական նյութեր անօրգանականներից 
   գ) սնվում են ուրիշ օրգանիզմներով
   դ) չեն կարող էներգիա ստանալ
7. Ավտոտրոֆների օրինակ է՝
   ա) բույսեր 
   բ) կենդանիներ
   գ) մարդը
   դ) սնկեր
8. Հետերոտրոֆ օրգանիզմները՝
   ա) օրգանական նյութերը ստանում են ինքնուրույն
   բ) պատրաստի օրգանական նյութեր են օգտագործում 
   գ) չեն օգտագործում էներգիա
   դ) ապրում են միայն ջրում
9. Քեմոավտոտրոֆ օրգանիզմները էներգիա ստանում են՝
   ա) արևի ճառագայթներից
   բ) օրգանական նյութերի քայքայումից
   գ) անօրգանական նյութերի օքսիդացումից 
   դ) ֆոտոսինթեզից
10. Բոլոր կենդանիները համարվում են՝
    ա) ֆոտոավտոտրոֆներ
    բ) քեմոավտոտրոֆներ
    գ) հետերոտրոֆներ 
    դ) աբիոտիկ օրգանիզմներ

1. Վիտամինների կարևորությունը մարդու օրգանիզմում

Վիտամինները կենսական նյութեր են, որոնք անհրաժեշտ են օրգանիզմի տարբեր համակարգերի ճիշտ աշխատանքի համար։ Դրանք մասնակցում են նյութափոխանակության, ուժեղացնում իմունային համակարգը, նպաստում աճին և վերականգնմանը, և պաշտպանում օրգանիզմը հիվանդություններից։

2. A և D վիտամինների գործառույթը և պակասի հետևանքները

• A վիտամին (ռետինոլ)
  Գործառույթ՝ Լավացնում է տեսողությունը, պաշտպանում մաշկը և լորձաթաղանթները, մասնակցում է բջիջների աճին։
  Պակասի դեպքում՝ Գիշերային կուրություն, մաշկի չորություն, իմունային համակարգի թուլացում։
• D վիտամին
  Գործառույթ՝ Օգնում է կալցիումի և ֆոսֆորի կլանմանը, ամրացնում է ոսկորները և ատամները։
  Պակասի դեպքում՝ Ռախիտ (երեխաներում), ոսկորների փխրունություն և մկանային թուլություն (մեծահասակների մոտ)։

3. Վիտամինների թերֆունկցիա և գերֆունկցիայի հետևանքները

• Թերֆունկցիա (պակաս)
  Հանգեցնում է անեմիա, տեսողության խանգարումներ, ոսկրային խնդիրներ, հոգնածություն, իմունային համակարգի թուլացում։
• Գերֆունկցիա (ավելցուկ)
  Ավելցուկը կարող է առաջացնել թունավոր ազդեցություններ՝ գլխացավեր, սրտխառնոց, լյարդի վնասում։

4. Սնման հիգիենան

• Լվանալ ձեռքերը ուտելուց առաջ։
• Օգտագործել թարմ ու ճիշտ պահպանված մթերքներ։
• Պահպանել խոհանոցային պարագաների մաքրությունը։
• Չօգտագործել ժամկետանց մթերք։

5. Մարսողական համակարգի հիվանդություններ և դրանց կանխարգելում

• Հիվանդություններ՝ Գաստրիտ, խոց, մարսողության խանգարումներ (փորկապություն, փորլուծություն), աղիքային վարակներ։
• Կանխարգելում՝ Կանոնավոր ու առողջ սնվել, խուսափել կծու և ճարպոտ սննդից, խմել շատ ջուր։

6. Մաշկի կառուցվածք և ֆունկցիա

• Կառուցվածք
  • Էպիդերմիս (վերին շերտ)
  • Դերմա (արյունատար անոթներ, նյարդեր, գեղձեր)
  • Ենթամաշկային շերտ (ճարպային հյուսվածք)
• Ֆունկցիաներ
  • Պաշտպանություն
  • Ջերմակարգավորում
  • Զգայունություն
  • Վիտամին D-ի սինթեզ

7. Ինչպես է մաշկը պաշտպանում օրգանիզմը

• Կանխում է մանրէների ներթափանցումը։
• Պահպանում է ջրի հավասարակշռությունը։
• Տեղեկացնում է վտանգի մասին՝ ցավի ու շոշափման ռեցեպտորներով։

8. Մարմնի մազածածկույթի նշանակությունը

• Պաշտպանում է մաշկը արևի ճառագայթներից։
• Պահպանվում է մարմնի ջերմաստիճանը։
• Օրինակ՝ բեղերը կենդանիների մոտ որպես զգայական ֆունկցիա։

9.Ներկայացնել ապրիլ ամսվա բլոգային աշխատանքները

Վիտամիններ դրանց դերը մարդու կյանքում

Մաշկի կառուցվածքը և ֆունկցիան:Ինչպես է մաշկը պաշտպանում մեր օրգանիզմը.Ինչ գաղտնիք է թաքցնում մաշկը:

1․ Ի՞նչ նշանակություն ունեն վիտամինները

Վիտամինները կենսական նշանակություն ունեն մարդու օրգանիզմի նորմալ գործունեության, աճի, նյութափոխանակության և իմունային համակարգի համար։

2․ Ո՞ր սննդամթերքն է ավելի շատ պարունակում վիտամին A, B, C, D

• Վիտամին A – գազար, լյարդ, կարագ
• Վիտամին B – հացահատիկեղեն, լոբի, միս
• Վիտամին C – կիտրոն, նարնջի, պղպեղ, կաղամբ
• Վիտամին D – ձուկ, ձվի դեղնուց, կարագ, արևի ճառագայթներ

3․ Ինչպիսի՞ն պետք է լինի սննդի ընդունման ռեժիմն օրվա ընթացքում

Սնունդը պետք է ընդունել օրական 3-4 անգամ՝ կանոնավոր ժամերի, բավարար քանակությամբ և հավասարակշռված։

Ի՞նչ նշանակություն ունի մարﬓի մազածածկույթը:

Մաշկը ծածկութային օրգան է, որը պաշտպանում է ստորև տեղադրված օրգաններն ու հյուսվածքները մեխանիկական, քիմիական վնասվածքներից և խոչընդոտում կողմնակի նյութերի ու ախտահարույց մանրէների ներթափանցումն օրգանիզմ:

Ի՞նչ գործոնների հետևանքով են մազերը թափվում:

Մազերը հենց այնպես չեն թափվում: Այս գործընթացի վրա ազդում են հետևյալ գործոնները.

Սթրես ու նյարդային գրգռվածություն,

Վատ սննդակարգ և վիտամինների ու հանքանյութերի պակաս,

Գլխի վնասվածքներ կամ այրվածքներ:

Ժառանգական հակվածության գործոն:

Ինչպե՞ս խնաﬔլ եղունգները և պահպանել ձեռքերի մաքրությունը:

Մեզ այս ամենի համար հարկավոր է՝ հաճախ լվացվել, ախտահանվել, և ամենակարևորը՝ եղունգները չկրծել:

Ի՞նչ ախտանիշներ են դրսևորվում մաշկի ցրտահարված տեղամասում:

Առաջին ախտանիշը թմրածությունն է։ Դրանից հետո կարող են դիտվել շարժման դժվարություններ, մաշկի գունատություն։ Բուժում ստանալու ժամանակ կարող է դիտվել այտուցվածություն և բշտիկներ

1. Թռչունների Արտաքին և Ներքին Կառուցվածքի Առանձնահատկությունները Համեմատելով Այլ Կենդանիներով

Թռչունների Արտաքին Կառուցվածք

• Թևեր և փետուրներ, որոնք թույլ են տալիս թռչուններին թռչել:
• Ճկուն թևեր և երկար պոչ, որոնք օգնում են կայունության ապահովմանը:
• Թեթև և ամուր ոսկորներ, որից ծագում է թռչունների թեթև քաշը:
• Նեղ դնչական կառուցվածք, որը նախատեսված է կերակրման համար:

Թռչունների Ներքին Կառուցվածք

• Թռչունների կմախքը ունի օդային պարկեր, որոնք նվազեցնում են մարմնի քաշը:
• Թռչունների սրտամկանն ունի երկու առանձին շրջանառություն (երկու նախասենյակ և երկու փորոք):
• Թռչունների ստամոքսը բաղկացած է երկու մասից՝ խոչը և բրածը:

Համեմատություն Այլ Կենդանիների հետ

• Կաթնասունները չունեն թևեր և չեն թռչում (բացառությամբ չղջիկների):
• Կաթնասունները ունեն մազեր, իսկ թռչունները՝ փետուրներ:
• Կաթնասունների կմախքը ծանր է, առանց օդային պարկերի:

2. Ինչպես Են Շնչում Թռչունները

Թռչունների շնչառական համակարգը շատ էֆեկտիվ է: Նրանք ունեն օդային պարկեր, որոնք ապահովում են օդի մշտական հոսք թոքերով՝ ներշնչման և արտաշնչման ժամանակ: Այս մեխանիզմը հնարավորություն է տալիս թռչուններին մշտապես ապահովվել թթվածնով նույնիսկ բարձր արագությամբ թռչելու ժամանակ:

3. Թռչունների Սրտի Կառուցվածք և Արյունատար Համակարգ

Թռչունների սիրտը քառախցիկ է՝ երկու նախասենյակ և երկու փորոք: Այս կառուցվածքը ապահովում է թարմ և օգտագործված արյունը միմյանցից անջատ պահելը: Արյունատար համակարգը կազմված է խոշոր և մանր անոթներից, որոնք ապահովում են արագ և արդյունավետ շրջանառություն, անհրաժեշտ թռչունների բարձր մետաբոլիզմի համար:

4. Ինչպես Են Բազմանում Թռչունները

Թռչունները բազմացնում են ձվերի միջոցով: Բեղմնավորումը տեղի է ունենում մարմնի ներսում, որից հետո էգը ձվերը դնում է բնում: Ձվերը ունեն ամուր կեղև, որը պաշտպանում է սաղմի զարգացումը: Էգը սովորաբար նստում է ձվերի վրա, տաքացնում է դրանք մինչև սաղմերի դուրս գալը:

5. Թռչնի Ձվի Կառուցվածք

Թռչնի ձուն բաղկացած է հետևյալ մասերից.

• Կեղև (պաշտպանիչ շերտ)
• Սպիտակուց (ալբումին, որը պաշտպանում է սաղմը և ապահովում ջրով ու սպիտակուցներով)
• Դեղնուց (հիմնական սննդանյութերի աղբյուրը)
• Սաղմ (որն զարգանում է դեղնուցի վերին մասում)

6. Կաթնասունների Արտաքին և Ներքին Կառուցվածքի Առանձնահատկությունները Համեմատելով Այլ Կենդանիներով

Կաթնասունների Արտաքին Կառուցվածք

• Մարմինը ծածկված է մազերով, որոնք պաշտպանում են ջերմաստիճանից:
• Առաջադեմ վերջույթներ, որոնք նախատեսված են տարբեր ֆունկցիաների համար (քայլել, վազել, լողալ):

Կաթնասունների Ներքին Կառուցվածք

• Կաթնասունների սիրտը նույնպես քառախցիկ է:
• Մասնագիտական մարսողական համակարգ:
• Արյան շրջանառությունը բաժանված է երկու մաս՝ մեծ և փոքր շրջաններ:

7. Կաթնասունների Շնչառությունը

Կաթնասունները շնչում են թոքերով, որոնք ունեն բարդ կառուցվածք: Նրանց շնչառական համակարգը բաղկացած է շնչափողից, բրոնխներից, բրոնխիոլներից և ալվեոլներից, որտեղ տեղի է ունենում գազափոխանակությունը:

8. Կաթնասունների Սրտի Կառուցվածքը և Արյունատար Համակարգ

Կաթնասունների սիրտը կազմված է չորս խցիկներից: Արյունատար համակարգը ունի երկու հիմնական շրջանառություն՝ մեծ և փոքր: Սիրտը ապահովում է թարմ արյունը մարմնի տարբեր հատվածներին և վերադարձնում է օգտագործված արյունը թոքեր՝ նորից թթվածնի հագեցման համար:

9. Կաթնասունների Բազմացումը

Կաթնասունները ունեն ներքին բեղմնավորում: Բեղմնավորումից հետո էգը կրում է սաղմը իր արգանդում, որտեղ այն զարգանում է մինչև ծնվելը: Արղանդում սաղմը ստանում է սնունդ և թթվածին մայրիկի արյունատար համակարգից:

10. Կաթնասունները Ինչպես Են Խնամում Իրենց Ձագերին

Կաթնասունները խնամում են իրենց ձագերին՝ կերակրելով նրանց կաթով: Սա շատ կարևոր է, որովհետև կաթը պարունակում է անհրաժեշտ սննդանյութեր, որոնք ապահովում են ձագերի առողջ և արագ աճը: Բացի այդ, մայրերը հաճախ պաշտպանում են իրենց ձագերին մինչև նրանք դառնան ինքնուրույն:

11.Ներկայացնել Մայիս Ամսվա Բլոգային Աշխատանքները

Կաթնասունների արտաքին կառուցվածքը և Թռչունների ձվի կառուցվածքը

• Կաթնասունների արտաքին կառուցվածքը և առանձնահատկությունները- նոր դասագիրք, էջ՝ 129-132
• Կենդանիների սննդառությունը-նոր դասագիրք, էջ՝ 139-140

Լրացուցիչ առաջադրանք-դասարանական աշխատանք

Պատասխանել հարցերին․

1. Ի՞նչ հիմանակն կառուցվածքային առանձնահատկություններ ունեն կաթնասունները: Նրանք ունեն մարմնի վերջավորություններ, որոնք կողքից չեն և տակից ունեն լսողական և շնչառական օրգաններ, որոնք գլխի վրա են։
2. Ի՞նչ նշանակություն ունեն կաթնասունները բնության մեջ և մարդու կյանքում, բերել օրինակներ։ Բնության մեջ նրանք ուտում են չորացած բույսերը և օգնում բնությանը։
3. Ի՞նչ նպատակով են կենդանիներին անհրաժեշտ սննդառությունը։ Նրանց պետք է սնունդ, որպիսսի ստանան էներգիա և անեն իրենց գործողությունը։
4. Որո՞նք են կենդանիների տեսակները ըստ նախընտրած սննդի։ Գիշատիչը սնվում է կենդանիներով, ամենակերները խոտով և այլ բաներով, իսկ բուսակերները խոտով։

Ներկայացնել թռչունների ձվի կառուցվածքը

Այն կազմված է կճեպից, սաղմնային սկավառակից, դեղնուցից, սպիտակուցից, օդախորշից, կախաններից և ենթակճեպային թաղանթից:

Ներկայացնել թռչունների կմախքը

Փետուրները ի՞նչ դեր են կատարում թռչունների կյանքի համար։

Փետուրներ մեծ դեր ունեն թռչունների կյանքում, նրանք իրենց փետուրներով շատ անգամ պաշտպանվում են:

1. Թվարկել մի քանի օղակաձև որդերի տեսակներ:

Տզրուկ, անձրևորդ։

2. Ինչպե՞ս է բազմանում անձրևորդը:

Նրանք բազմանում են սեռական ձևով՝ խաչաձև բեղմնավորման միջոցով։ Բազմացումը տեղի է ունենում գոտիով, որի ներսում ձվերը բեղմնավորվում և զարգանում են:

3. Ինչպիսի՞ օղակաձև որդեր գիտեք, որոնց օգտագործում են բժշկության մեջ:

Օրինակ՝ տզուկները, նրանք ունեն փոքր, բայց դեռևս կարևոր դեր բժշկության մեջ։ Օրինակ՝ հիրուդոթերապիան օգնում է ազատվել խոլելիտիասից, գաստրիտից, փորկապությունից, խոլեցիստիտից և այլ հիվանդություններից։

4. Օղակաձև որդերի ո՞ր ներկայացուցիչներն են օգտագործվում գյուղատնտեսության մեջ:

Օրինակ՝ անձրևաորդերին, նրանք փխրեցնում է հողը, ինչի պատճառով հողը կարող է շնչի և դա նաև նպաստում է իր բերիացմանը։ Հետաքրքիր փաստ՝ եթե խնձորի մեջ անձրևաորդ եք գտել, նշանակում է՝ խնձորը ոչ միայն ուտելի է, այլև քաղցր։

5. Ժապավենաձև որդերի ինչպիսի՞ տեսակներ գիտեք:

Եզան երիզորդ, էխինակոկ։

6. Մարդը ո՞ր ժապավենաձև որդով կվարակվի, եթե կերել է վատ եփված խոշոր եղջերավոր անասունի միս, որը վարակված է եղել տվյալ տեսակի մակաբույծով:

Եզան երիզորդով։ Եզան երիզորդի միջանկյալ տերն է խոշոր եղջերավոր անասունները իսկ վերջնական – մարդը։ Խոտաբույսերով անասունի մեջ մտնում է թրթուրը որը հետո ածում է ֆինա։ Վատ տափակաց մսով ձևերը կարող են մտնել նաև մարդու օրգանիզմի մեջ։

7. Մարդիկ ո՞ր մակաբույծ որդով կվարակվեն, եթե ձեռք տան վարակված շանը կամ կատվին:

Էխինակոկով, շների կամ կատվի հետ մոտիկ շփման ժամանակ իրենք կարող են մտնել մարդու օրգանիզմ քանի որ իրենց մաշկի մեջ կարող են լինել էխինակոկի ձմևերը։

8. Ի՞նչ է նշանակում հեմնաֆրոտիտ տերմինը:

Դա նշանակում է որ կենդանին ունի և էգական և ագական սեռական օրգաններ։

9. Ի՞նչ է նշանակում ռեգենեռացիան:

Դա նշանակում է որ եթե կենդանու որևէ մարմնի մի մասը, օրինակ՝ ձերքը, կտրվի՝ նա կարող է ռեգենարացիայով աճացնի այդ նույն մարմնի մասը։

10. Մարտ ամսվա ֆլեշմոբ:

Չեմ հասցրել

11. Ի՞նչ է իրանից ներկայացնում ֆինան:

Ֆինան դա հեղուկով լցված թափանցիկ բշտիկ է, որի ներսում գտնվում են ապագա որդի գլխիկը և վզիկը:

12. Ներկայացնել մարտ ամսվա բլոգային աշխատանքներ:

1.Քորդավորների ներկայացուցիչների մի քանի օրինակ բերել

Հիդրա, մեդուզա։

2.Ինչպիսի ներքին կառուցվածք ունի նշտարիկը, բազմացումը

Ինչպես բոլոր քորդավորները՝ նշտարիկը ունի քորդա, օրգան, որը ձգուն լարի նման խաղում է ողնաշարի դեր նշտարիկի օրգանիզմում։ Նշտարիկը նաև ունի խռիկային ճեղքեր։ Նա նաև ունի նյարդային համակարգ։

3.Բերել տափակ որդերի մի քանի օրինակներ

Սպիտակ պլանարիա, երիզորդ։

4.Տափակ որդերի ներքին օրգաններ

Իրենց անունից կարելի է հասկանալ, որ տափակ որդերը ունեն տափակավուն մարմին, և հասնում են 1մմ-ից մինչև 10մետր։ Ինչպես բոլոր կլոր կամ օղակավոր որդերը իրենք ունեն նյարդային հյուսվածքներ։

5.Կլոր որդերի ներքին օրգանների կառուցվածք

Կլոր որդերի մարմինը երկարացված է և ի տարբերություն տափակ որդերի իրենց մոտ լայնակի կտրվածքում իրենք կլոր են։ Իրենց չափը հասնում է մի քանի մմ մինչև 8մ։ Ինչպես բոլոր տափակ կամ օղակավոր որդերը իրենք ունեն նյարդային հյուսվածքներ։

6.Ասկարիդի բազմացում, և ինչպես է այն մակաբուծում մարդու օրգանիզմում

Ասկարիդը մակաբույծ կենդանի է, որը ապրում է մարդու աղիներում վնաս հասցնելով մարդու առողջությանը։ Նա բազմանում է սեռական ձևով, բազմանալով հենց մարդու օրգանիզմում։

7.Անձրևորդի բազմացումը

Նրանք բազմանում են սեռական ձևով՝ խաչաձեւ բեղմնավորման միջոցով։ Բազմացումը տեղի է ունենում գոտիով, որի ներսում ձվերը բեղմնավորվում և զարգանում են:

8.Ինչ կարևոր դեր է կատարում անձրորդերը և կալիֆորնյական որդերը գյուղանտնտեսության մեջ

Անձևրաորդն ու կալիֆորնյական որդերը անում են նույն գործողությունը՝ փխրեցնում է հողը, ինչի պատճառով հողը կարող է շնչի և դա նաև նպաստում է իր բերիացմանը։ Հետաքրքիր փաստ՝ եթե խնձորի մեջ որդ եք գտել, նշանակում է՝ խնձորը ոչ միայն ուտելի է, այլև քաղցր։

9.Ներկայացնել տզրուկների դերը բժշկության մեջ

Նրանք ունեն փոքր, բայց դեռևս կարևոր դեր բժշկության մեջ։ Օրինակ՝ հիրուդոթերապիան օգնում է ազատվել խոլելիտիասից, գաստրիտից, փորկապությունից, խոլեցիստիտից և այլ հիվանդություններից։

Ներկայացնել փետրվար ամսվա բլոգային աշխատանքները