Թեմա՝ Ջերմահաղորդականություն
Կատարող՝ Համբարձումյան Անի
Դասարան՝ 7/8-րդ

---

Նպատակ

Հետազոտել ջերմահաղորդականության երևույթը տարբեր նյութերում և հասկանալ դրա կիրառությունները առօրյա կյանքում։

---

Ի՞նչ է ջերմահաղորդականությունը

Ջերմահաղորդականությունը էներգիայի փոխանցման ձև է, որի դեպքում ջերմությունը փոխանցվում է մարմնի տաք մասից դեպի սառը՝ առանց նյութի շարժման։ Այս երևույթը առավել բնութագրական է պինդ նյութերին, հատկապես մետաղներին։

---

Փորձի նկարագրություն

Փորձ 1 – Մետաղյա գդալի փորձ

• Նյութեր․ մետաղյա գդալ, մոմ, մետաղադրամներ, տաք ջուր
• Ընթացք․ Գդալը տեղադրվեց մի բաժակի մեջ, որի մեջ կար տաք ջուր։ Գդալի վրա մոմով կպցվեցին մետաղադրամներ։
• Արդյունք․ Մոմը սկսեց հալվել գդալի տաք կողմից դեպի սառը, և մետաղադրամները սկսեցին ընկնել։
• Եզրակացություն․ Մետաղը լավ ջերմահաղորդիչ է, և ջերմությունը արագ տարածվում է դրա ամբողջ երկայնքով։

---

Օրինակներ առօրյայից

• Խոհանոցում մետաղյա գդալը տաքանում է, երբ այն թողնում ենք տաք ճաշի մեջ։
• Տան պատուհանների ապակին ձմռանը սառը է լինում, իսկ մետաղյա շրջանակը՝ նույնիսկ ավելի սառը։

---

Եզրակացություն

Ջերմահաղորդականությունը կարևոր երևույթ է, որը օգնում է հասկանալ, թե ինչպես է ջերմությունը փոխանցվում տարբեր նյութերի միջոցով։ Այն կիրառվում է ինչպես տեխնիկայում, այնպես էլ մեր առօրյայում՝ ջեռուցման համակարգերում, խոհանոցում և նույնիսկ հագուստի պատրաստման մեջ։

1. Դիտարկումներ իմ առօրյայից

• Տանը․
  • Հաշվում եմ, թե ինչքան ժամանակ է պետք դասերիս ավարտելու համար։
  • Օգնում եմ մայրիկին խոհանոցում՝ բաղադրիչների քանակը կշռելով կամ համեմատելով։
  • Հաշվում եմ, թե որքան գումար կպահպանեմ, եթե որոշ բաներ չգնեմ։
• Դպրոցում․
  • Տարբեր առարկաների համար ժամանակս բաժանում եմ՝ օգտագործելով ժամացույց և պլանավորելով։
  • Աշխատում եմ տոկոսների և կոտորակների վրա մաթեմատիկայի դասին, որոնք նաև հանդիպում են գնումների ժամանակ։
• Խանութում․
  • Հաշվում եմ ապրանքի գինը զեղչով։ Օրինակ՝ եթե ապրանքը 10,000 դրամ է և 20% զեղչ ունի՝ Զեղչը=20100×10000=2000 դրամ,Զեղչը = \frac{20}{100} \times 10000 = 2000 \text{ դրամ},Զեղչը=10020​×10000=2000 դրամ, իսկ վերջնական գինը՝ 8000 դրամ։

---

2. Օրինակներ մաթեմատիկայի կիրառությունից

• Ճաշ պատրաստելիս
  Եթե բաղադրատոմսը նախատեսված է 4 հոգու համար, բայց մեր ընտանիքը 6 հոգի է, ապա բոլոր չափերը մեծացնում ենք ըստ համեմատության․ 64=1.5⇒Բոլոր բաղադրիչները բազմապատկվում են 1.5-ով\frac{6}{4} = 1.5 \Rightarrow \text{Բոլոր բաղադրիչները բազմապատկվում են 1.5-ով}46​=1.5⇒Բոլոր բաղադրիչները բազմապատկվում են 1.5-ով
• Ճամփորդություն պլանավորելիս
  Ճանապարհ՝ 150 կմ, մեքենայի միջին արագություն՝ 75 կմ/ժ։ Ժամանակ=15075=2 ժամԺամանակ = \frac{150}{75} = 2 \text{ ժամ}Ժամանակ=75150​=2 ժամ
• Վառելիքի հաշվարկ
  Մեքենան ծախսում է 8 լիտր 100 կմ-ի համար։ 150 կմ-ի համար՝ Վառելիք=8×150100=12 լիտրՎառելիք = \frac{8 \times 150}{100} = 12 \text{ լիտր}Վառելիք=1008×150​=12 լիտր

---

3. Եզրակացություն

Մաթեմատիկան ինձ օգնում է կազմակերպել իմ ժամանակը, պլանավորել ծախսերը և հասնել նպատակներիս։ Այն ամենուր է՝ խոհանոցում, խանութում, ճանապարհին, դպրոցում։ Հասկանալով դրա կարևորությունը՝ ես սկսեցի ավելի ուշադիր նայել իմ շուրջը և տեսնել, թե որքան հաճախ եմ օգտագործում մաթեմատիկա։