Առաջադրանք, 8-րդ դաս., մարտի 10-17-ը․ պատմություն։
ա. Գյուլիստանի պայմանագիրը (1813) և Թուրքմենչայի պայմանագիրը (1828) կնքվեցին ռուս-պարսկական պատերազմներից հետո։ Դրանցով Արևելյան Հայաստանը անցավ Ռուսաստանի տիրապետությանը, ինչը հայության համար նշանակում էր պարսկական ճնշումից ազատում, սակայն նաև ռուսական քաղաքական վերահսկողության հաստատում։
բ. Պարսկահայերի վերաբնակեցումը Արևելյան Հայաստանում նպաստեց հայ բնակչության թվի աճին և երկրի տնտեսական զարգացմանը, բայց նաև առաջ բերեց սոցիալական ու հողային խնդիրներ։ Ռուսական կառավարությունը այս գործընթացը վերահսկում էր՝ իր շահերից ելնելով։
գ. «Դավիթ-Դանիելյան պայքարը» արտացոլում էր օտար տերությունների միջամտությունը հայոց կաթողիկոսական աթոռի կառավարմանը։ Ռուսական, Օսմանյան և Պարսկական կայսրությունները ձգտում էին վերահսկել Էջմիածինը՝ հայության վրա իրենց ազդեցությունն ուժեղացնելու համար։
- 1836 թ. «Եկեղեցական կանոնադրությունը» սահմանափակեց Հայ եկեղեցու ինքնուրույնությունը՝ այն ենթարկելով ռուսական վերահսկողությանը։
- Ցարիզմի գաղութային քաղաքականությունը արտահայտվում էր վարչական վերահսկողության, հարկային քաղաքականության և ազգային-մշակութային սահմանափակումների միջոցով։
- 1828 թ. ինքնավարության մերժումը պայմանավորված էր ռուսական իշխանությունների մտավախությամբ, որ անկախ հայկական իշխանությունը կարող էր վտանգել նրանց տիրապետությունը տարածաշրջանում։
Արևմտյան Հայաստանը և Հայկական հարցի միջազգայնացումը/Էջ 86-90 պատմել, էջ 90-ի հարցերին գրավոր պատասխանել/
ա.Բուխարեստի պայմանագիրը կնքվեց 1812 թ. մայիսի 16-ին ռուս-թուրքական պատերազմի արդյունքում։ Այն կարևոր էր, քանի որ Ռուսաստանին անցավ Բեսարաբիան, իսկ Արևմտյան Հայաստանի մի մասը դեռ մնաց Օսմանյան կայսրության կազմում։
բ․ 1839 թ. հրովարտակի (Գյուլհանեի հաթթըշերիֆի) առանցքային դրույթներն էին՝ օրենքի առջև բոլորի հավասարությունը, հարկային ու դատական բարեփոխումները, մահմեդական ու ոչ մահմեդական հպատակների իրավահավասարություն։ Թանզիմաթը հայերի համար բերեց որոշակի բարեփոխումներ, ինչպես օրինակ՝ համայնքային ինքնակառավարման հնարավորություններ, բայց նաև ուժեղացրեց սուլթանական վերահսկողությունը հայկական հարցի նկատմամբ։
Լեո Մելիքյանի բլոգ 